Η συμβουλευτική γονέων, στην πιο απλή της μορφή, περιλαμβάνει είτε μόνο τους γονείς είτε και τα παιδιά, και η παρέμβαση εξαρτάται από την περίσταση. Είτε πρόκειται για μια διαμάχη μεταξύ των γονέων και των παιδιών, κάποιο τραυματικό γεγονός στην οικογένεια ή η διαχείριση των όποιων αναπτυξιακών, συναισθηματικών ή ψυχολογικών δυσκολιών των παιδιών, οι συνεδρίες συμβουλευτικής γονέων σχεδιάζονται ώστε να βοηθήσουν τους φροντιστές των παιδιών στο μέγιστο βαθμό. Στη συμβουλευτική γονέων, οι γονείς  θα αποκτήσουν τα εργαλεία ώστε να λειτουργούν αποτελεσματικά εντός οικογένειας και να παρέχουν την αγάπη και την υποστήριξη που χρειάζονται τα παιδιά ώστε να έχουν μια υγιή και σταθερή ανατροφή.

Συνήθως συμπεραίνουμε ότι ο γονεϊκός ρόλος είναι εύκολος και έρχεται φυσικά. Είναι γεγονός ότι η απόκτηση παιδιών και η,  γονεϊκότητα είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Στην καλύτερη περίπτωση, ακόμη και αν γνωρίζουμε τι σημαίνει να είσαι καλός γονιός, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι μπορούμε να αποφύγουμε το στρες και τους «μπελάδες» και παράλληλα να αποτελούμε καλό πρότυπο μίμησης. Στη γονεϊκότητα δεν υπάρχει τελειότητα.

Σε πολλές περιπτώσεις, η έναρξη συμβουλευτικής γονέων ίσως είναι η καλύτερη επιλογή. Η συμβουλευτική γονέων καλύπτει μια μεγάλη γκάμα δυσκολιών που προκύπτουν, ξεκινώντας από την επιλόχεια κατάθλιψη μέχρι την κακοποίηση. Η εμπλοκή σε όποια θεραπευτική διαδικασία μπορεί αν είναι ωφέλιμη, όχι μόνο για το ίδιο άτομο αλλά και για τον περίγυρό του, ειδικά την οικογένεια του.

Τι κάνει έναν γονιό «καλό γονιό».

Η έναρξη συμβουλευτικής γονέων δεν συνεπάγεται αποτυχία στην ανατροφή των παιδιών. Η απόφαση να αναζητήσουμε βοήθεια μέσω της συμβουλευτικής γονέων σημαίνει ότι βρίσκουμε το θάρρος να αναζητήσουμε βοήθεια για τον πιο απαιτητικό ρόλο στη ζωή μας.

Το πιο σημαντικό πράγμα σαν γονιός είναι η αγάπη προς τα παιδιά μας. Σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες National Institute of Child Health and Human Development, οι γονείς έχουν συγκεκριμένες αρμοδιότητες που περιλαμβάνουν:

• Φροντίζουν ώστε τα παιδιά να λαμβάνουν φροντίδα αναφορικά με θέματα υγείας και άλλα αναπτυξιακά ζητήματα.
• Διαφυλάσσουν την ασφάλεια των παιδιών.
• Περνούν ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά και τους συμπαραστέκονται ακούγοντας τις ανάγκες τους.
• Θέτουν όρια και διαπαιδαγωγούν καταλλήλως τα παιδιά.
• Παρέχουν σταθερότητα και ασφάλεια.
• Επιβλέπουν τις σχέσεις και τις φιλίες των παιδιών.

Γιατί είναι χρήσιμη η συμβουλευτική γονέων

Ο γονικός ρόλος μπορεί να αποδειχθεί ιδιαιτέρως δύσκολο, μπορεί να πυροδοτήσει βαθύτερα συναισθήματα άγχους, ακόμη και σε ενήλικες που διαχειρίζονται  άλλες καταστάσεις στη ζωή τους. Το άγχος από κοινού με την κούραση, την απουσία ύπνου και άλλες συνήθειες που δεν βοηθούν τους νέους γονείς, μπορεί αν αποτελέσουν καταστροφικό συνδυασμό. Η συμβουλευτική γονέων δεν είναι κάτι που χρειάζονται όλοι οι γονείς. Σε κάποιες περιπτώσεις, αν εμφανιστεί κάποια δυσκολία οι περισσότεροι έχουν ένα σύστημα ανθρώπων στη ζωή τους στο οποίο μπορούν να στραφούν για βοήθεια, έτσι δεν είναι πάντα απαραίτητη η βοήθεια κάποιου ειδικού. Παρόλα αυτά, για μερικούς ανθρώπους, το να είναι  κάποιος γονιός μπορεί να αποτελέσει σημαντική πηγή άγχους αλλά και δυσκολίας διαχείρισης καταστάσεων, με αποτέλεσμα η βοήθεια και η καθοδήγηση από κάποιο ειδικό να αποτελεί μονόδρομο.

Συνήθεις δυσκολίες των γονέων

Κάθε οικογένεια αντιμετωπίζει συγκεκριμένες δυσκολίες, παρόλα αυτά υπάρχουν δυσκολίες και ανησυχίες που τις αντιμετωπίζει η πλειοψηφία των γονέων. Μερικές από τις πιο συνηθισμένες είναι:

• Η διαχείριση οικονομικών δυσκολιών.
• Η διασφάλιση κάθε μορφής ποιοτικής φροντίδας για το παιδί.
• Η διαχείριση δυσκολιών στη σχέση ή ακόμη και το διαζύγιο.
• Διαχείριση πένθους στην οικογένεια, κάθε μορφής πένθος.
• Υποστήριξη των παιδιών ώστε να ανταπεξέλθουν και να διαχειριστούν δυσκολίες στο σχολείο, με τους συνομηλίκους, αναπτυξιακές ή συναισθηματικές δυσκολίες κλπ.

Άλλα ζητήματα είναι λιγότερο κοινά αλλά μπορεί να αποτελέσουν σημαντικά εμπόδια τα οποία οι γονείς πρέπει να ξεπεράσουν ώστε να παρέχουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα στην οικογένεια. Τέτοιου είδους εμπόδια συμπεριλαμβάνουν:

• Απώλεια εργασίας.
• Η παροχή φροντίδας στην οικογένεια σε περίπτωση ασθένειας ή τραυματισμού.
• Διαχείριση ψυχικής ασθένειας ή άλλου είδους αναπτυξιακής δυσκολίας.
• Υποστήριξη μέλους της οικογένειας σε περίπτωση εθισμού ή άλλης νοσηρής κατάστασης.

Αντιμέτωποι με το στρες πολλοί γονείς μπορεί να αναπτύξουν ποικίλους μηχανισμούς διαχείρισης αλλά και άμυνα, οι οποίοι μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση. Μπορεί να είμαι δύσκολο για τους γονείς να παραδεχθούν ότι χρειάζονται βοήθεια, ειδικά εφόσον θεωρήσουν ότι ευθύνονται για την κατάσταση στο σπίτι τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η συμβουλευτική γονέων έρχεται σαν πρόταση από κάποιο άτομο του οικογενειακού περιβάλλοντος ή από τον οικογενειακό γιατρό.

Σε κάποιες περιπτώσεις, οι γονείς θα αναζητήσουν βοήθεια προκαταβολικά, όταν αναμένεται μια μεγάλη αλλαγή στην οικογενειακή τους ζωή. Άλλες φορές, μη προγραμματισμένα γεγονότα κι εκτός του δικού τους ελέγχου, μπορεί να προκαλέσουν μεγάλη αναστάτωση στην εύρυθμη λειτουργία της οικογένειας. Συνήθεις ενδείξεις οι οποίες καλό είναι να οδηγήσουν τους γονείς στην αναζήτηση βοήθειας, είναι ο θυμός που δεν μπορεί να ελεγχθεί, χρόνια ανησυχία, άγχος ή ευερεθιστότητα. Αναίτια ξεσπάσματα, εναλλαγές συναισθηματικής κατάστασης, περίοδοι μανίας ή βύθισης σε κατάθλιψη, καλό είναι να θέσουν σε σκέψη την επιλογή της αναζήτησης υποστήριξης από κάποιο ειδικό.

Στόχοι θεραπείας συμβουλευτικής γονέων

Τα παιδιά διαμορφώνου τη συμπεριφορά τους, τις ιδέες τους και τις αξίες τους με βάση αυτά που βλέπουν και ακούνε από τους γονείς τους. Συχνά οι γονείς δεν συνειδητοποιούν καν ότι τα παιδιά τους ακούνε και τους βλέπουν. Μιας και τα παιδιά μιμούνται τους γονείς τους, είναι σημαντικό οι τελευταίοι να προάγουν θετικά και υγιή πρότυπα συμπεριφοράς. Δεν είναι πάντα εύκολο, ειδικά σε περιπτώσεις απροσδόκητων γεγονότων, άγχους ή γενικότερων αλλαγών στη ζωή. Ακόμη και σε ιδανικές περιπτώσεις, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι είμαστε άνθρωποι και είναι απολύτων φυσιολογικό να σφάλουμε. Δεν θα βλάψουμε το παιδί μας αν κάνουμε λάθη. Αντιθέτως, μπορούμε να δείξουμε ότι δεν πειράζει και να κάνουμε λάθος και φυσικά να αναζητήσουμε βοήθεια, όποτε χρειάζεται.

Στη συμβουλευτική γονέων, το κάθε μέρος έχει συγκεκριμένους στόχους που θα ήθελε να δει να επιτυγχάνονται. Για τους περισσότερους γονείς, η βασικότερη ανησυχία είναι να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν δυσκολίες που προκύπτουν καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και ανεξαρτητοποιούνται. Το πρώτο βήμα στην έναρξη της όποιας υποστηρικτικής παρέμβασης είναι η παραδοχή ότι χρειαζόμαστε βοήθεια, αυτό από μόνο του βοηθά να βρεθούμε ένα βήμα πιο κοντά στην λύση του προβλήματος.

Μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στη Συμβουλευτική Γονέων

Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται στη συμβουλευτική γονέων ποικίλουν ανάλογα με την περίπτωση. Η προσέγγιση και οι αντίστοιχες τεχνικές εξαρτώνται άμεσα τόσο από την φύση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε όσο και από την ίδια την οικογένεια και την ιδιοσυγκρασία των μελών της. ένας εξειδικευμένος θεραπευτής θα δομήσει ένα πλάνο παρέμβασης προσαρμοσμένο στις εξατομικευμένες ανάγκες σας.

Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία είναι μια μέθοδος παρέμβασης που χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση ποικίλων ατομικών ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι γονείς αλλά και τα παιδιά .

Στην Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία, ο θεραπευτής θα καθοδηγήσει τους γονείς μέσω πρακτικών στρατηγικών ώστε να αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις. Η προσέγγιση αυτή βοηθά ώστε να αναγνωρίζουμε επώδυνες, αρνητικές σκέψεις και μοτίβα σκέψεων και να τις αντικαθιστούμε με πιο ρεαλιστικές. Για τους γονείς, αυτό μπορεί να σημαίνει να μάθουν να είναι λιγότερο επικριτικοί αναφορικά με τον ρόλο τους ως γονείς και την αποδοχή τους ότι κάνουν το καλύτερο που μπορούν.

Στο Psychomotor Athens εξειδικευμένοι θεραπευτές μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε δυσκολίες που αντιμετωπίζετε αλλά και να θωρακίσετε τον εαυτό σας απέναντι σε απροσδόκητα γεγονότα που μπορεί  να κλυδωνίσουν την οικογενειακή και ατομική σας ηρεμία.

Γράφει η Παναγιώτα Μακρή
Ψυχολόγος, MSc in Child Development

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Γονείς χαλαροί, παιδιά ευτυχισμένα Τί μπορούν να κάνουν οι γονείς και τα παιδιά ώστε να επιβιώσουν κατά τον κατ’ οίκον περιορισμό αλλά και ο ένας με τον άλλον; Γονείς, οι πρώτοι παιδαγωγοί