Είναι το βάβισμα τόσο σημαντικό;
Η λέξη βάβισμα είναι αντιπροσωπευτική της λειτουργίας της. Προέρχεται από τον επαναλαμβανόμενο μοτίβο ήχων που σχηματίζουν τα μωρά π.χ.»μπα- μπα- μπα».
Το μωρό πριν αρχίσει να βαβίζει έχει περάσει από σημαντικά στάδια γλωσσικής ανάπτυξης, όπως να χρησιμοποιεί το κλάμα ως μέσο επικοινωνίας, να αντιδρά στους ήχους, να διατηρεί βλεμματική επαφή και να αλληλεπιδρά σε παιχνίδια διατηρώντας μοιρασμένη προσοχή. Το βάβισμα αποτελεί και αυτό σημαντικό πρόδρομο της ομιλίας.
Το βάβισμα αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο, καθώς παρουσιάζεται σε όλα τα παιδιά. Είναι εντυπωσιακό πως όλα τα παιδιά του κόσμου αρχικά βαβίζουν τους ίδιους ήχους (4-6 μηνών) και σταδιακά επιλέγουν τους ήχους της μητρικής τους γλώσσας. Το βάβισμα εκτείνεται μέχρι τους 12 μήνες και έπειτα το παιδί σταδιακά περνά στις πρώτες του λέξεις.
Περίπου στην ηλικία των 4-6 μηνών τα μωρά παράγουν ήχους κυρίως ευχαρίστησης, «αααα» και γέλιο. Αυτό το στάδιο αποτελεί το αρχικό στάδιο βαβίσματος.
Στην ηλικία των 6 μηνών τα μωρά αρχίζουν να παράγουν μεγαλύτερους σε έκταση ήχους, με μεγαλύτερη ποικιλία και συνδυάζουν σύμφωνο και φωνήεν π.χ. «μπα- μπα».
Στην ηλικία των 9 μηνών περίπου, τα μωρά περνάνε σε ένα στάδιο, όπου το βάβισμα έχει προσωδία, ρυθμό και επιτονισμό. Σε αυτό το στάδιο το βάβισμα, πλέον, παίρνει την μορφή διαλόγου.
Το βάβισμα είναι ένα παιχνίδι ήχων. Η αύξηση του μεγέθους της στοματικής κοιλότητας, η ανάπτυξη της κίνησης και πίεσης της γλώσσας και των χειλιών συντελούν σε έναν άπειρο συνδυασμό ήχων.
Το βάβισμα αποτελεί σημαντικό στάδιο ανάπτυξης της ομιλίας. Εάν ένα μωρό δεν βαβίζει ή σταδιακά δεν έχει μεγάλο ρεπερτόριο ήχων, τότε ίσως να αποτελεί ένδειξη μιας ευρύτερης δυσκολίας του παιδιού, όπως θέματα ακοής, δυσκολία στον συντονισμό των αρθρωτών, κλπ.
Για κάθε ανησυχία ή απορία το καλύτερο είναι να συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας και για θέματα ανάπτυξης λόγου-ομιλίας έναν ειδικό λογοθεραπευτή, ώστε σε περίπτωση που κριθεί αναγκαίο να προσφερθούν υπηρεσίες πρώιμης παρέμβασης στο μωρό σας για την άμεση υποστήριξή του.
Τι μπορώ να κάνω για να ενισχύσω την ανάπτυξη ήχων;
Μπορείτε να ενισχύσετε την ικανότητα του μωρού σας να παράγει ήχους με το να το ενθαρρύνετε να αυξήσει την ποικιλία των ήχων, τη συχνότητα και την ποιότητά τους. Παρακάτω δίνονται μερικές ιδέες, για να βελτιώσετε την παραγωγή ήχων του παιδιού σας:
1. Να διατηρείτε βλεμματική επαφή κατά τη διάρκεια της αλληλεπίδρασης.
2. Μιμηθείτε τις εκφωνήσεις του παιδιού σας.
3. Μιμηθείτε τις κινήσεις των χεριών του, τις εκφράσεις του προσώπου του, τις κινήσεις του στόματός του. Όταν το μωρό σας χαμογελά, χαμογελάστε του κι εσείς. Όταν εκφέρει ήχους, επαναλάβετε αυτό που λέει.
4. Παράγετε κι εσείς ήχους και ενθαρρύνετε το παιδί σας να σας μιμηθεί. Μπορείτε, επίσης, να προσθέσετε ήχους, όταν το παιδί σας βαβίζει, π.χ. όταν λέει «μπαμπα», μπορείτε να πείτε «μπαμπαμπού» .
5. Αλληλεπιδράστε με το παιδί σας. Κάνετε παύσεις κατά τον «διάλογο», ώστε να δώσετε την ευκαιρία στο παιδί σας να απαντήσει στην εκφορά σας πριν μιλήσετε πάλι.
6. Όταν το παιδί σας είναι ήσυχο μπορείτε να κάνετε τον αγαπημένο του ήχο και παρατηρήστε εάν σας μιμηθεί.
7. Παίξτε παιχνίδια ήχων, όπως «κούκου- τα».
8. Πείτε μικρά τραγούδια στο παιδί σας πολύ συχνά.
9. Απαντήστε στις προσπάθειες του παιδιού σας να επικοινωνήσει μαζί σας. Εάν δείχνει ένα αντικείμενο και παράγει έναν ήχο, δώστε του το αντικείμενο και ονομάστε το.
10. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να μιμηθεί. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε έναν καθρέφτη και να κάνετε γκριμάτσες, ήχους, διάφορες κινήσεις με την γλώσσα, τα χείλη και να ενθαρρύνετε το παιδί σας να σας μιμηθεί. Δεν ξεχνάμε ότι κάνουμε μικρές παύσεις, ώστε το παιδί να έχει χρόνο να «απαντήσει».
11. Εισάγετε παιχνιδιάρικους ήχους στο παιχνίδι σας, όπως «μπαμ» όταν παίζετε με εργαλεία, «βροουουουμ» όταν παίζετε με αυτοκινητάκι, «παπαπα» όταν παίζετε με παπάκι κλπ.
Γράφει η Χριστίνα Καρανικόλα
Advanced Certified in ASD, Hanen Consultant ITTT
> Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη Πρώιμη Παρέμβαση, δείτε τη σχετική ενότητα.
> Καλέστε τώρα για ραντεβού και αξιολόγηση.
Στο Εργαστήρι Ψυχοκινητικής, στα Βριλήσσια, πραγματοποιείται πλήρης αξιολόγηση των αρθρωτικών και φωνολογικών δυσκολιών του κάθε παιδιού και κατόπιν δομείται εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης Λογοθεραπείας προσαρμοσμένο στις δυσκολίες και τις δυνατότητες του.
