Τι είναι η Παιδιατρική Διαταραχή Σίτισης;

χρόνος ανάγνωσης: 4 λεπτά

Η σίτιση είναι μία ιδιαίτερα σύνθετη διαδικασία που απαιτεί τη συνεργασία πολλών συστημάτων (καρδιοαναπνευστικό, γαστρεντερικό, μυοσκελετικό, κ.ά.) για να επιτευχθεί. Ακόμη, για τη σίτιση των παιδιών, απαιτείται και μία καλή συνεργασία με τον εκάστοτε φροντιστή. Οποιαδήποτε διαταραχή σε ένα σύστημα ή στη δυάδα παιδιού-φροντιστή, μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές στη σίτιση. Συνήθως, συναντάμε διαταραχές σε περισσότερο από ένα συστήματα, με αποτέλεσμα το παιδί να εκδηλώνει μία Παιδιατρική Διαταραχή Σίτισης.

Η Παιδιατρική Διαταραχή Σίτισης – ΠΔΣ (Pediatric Feeding Disorder) ορίζεται ως η προβληματική στοματική πρόσληψη που δεν είναι η αναμενόμενη για την ηλικία του παιδιού και σχετίζεται συνήθως με κάποια ιατρική πάθηση, με δυσκολίες στις δεξιότητες σίτισης ή/και στο ψυχοκοινωνικό επίπεδο του παιδιού. Μπορεί να εντοπίζεται για μικρό χρονικό διάστημα (<3 μηνών) ή να είναι χρόνια (>3 μηνών).

Σύμφωνα με τη σύγχρονη βιβλιογραφία, υπάρχουν 4 βασικοί παράγοντες που επηρεάζονται και μπορούν να επηρεάσουν τη σίτιση ενός παιδιού και να οδηγήσουν σε ΠΔΣ.

Ιατρικές δυσλειτουργίες:

Διαταραχές στο γαστρεντερικό, καρδιοαναπνευστικό και στο νευρολογικό σύστημα σχετίζονται πολύ συχνά με δυσφαγία, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε ΠΔΣ. Επιπλέον, νευροαναπτυξιακές διαταραχές όπως ο Αυτισμός έχουν συσχετιστεί με ΠΔΣ.

Θρεπτικές δυσλειτουργίες:

Πολλά παιδιά με ΠΔΣ περιορίζουν σημαντικά την ποιότητα, την ποσότητα και την ποικιλία των θρεπτικών τροφών και ποτών που καταναλώνουν, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος για υποσιτισμό, αφυδάτωση, έλλειψη βιταμινών, κ.ά.

Δυσλειτουργίες στις δεξιότητες σίτισης:

Διαφοροποιημένες εμπειρίες λόγω κάποιας αρρώστιας, τραυματισμού ή αναπτυξιακής διαταραχής μπορεί να οδηγήσουν στην μη ανάπτυξη των δεξιοτήτων σίτισης. Συνήθως, στις νευροαναπτυξιακές διαταραχές, η ΠΔΣ εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια σημαντικών αλλαγών στο σώμα, κατά τη μετάβαση σε στερεές τροφές ή άλλες υφές και στην έναρξη χρήσης εργαλείων σίτισης (κουτάλι, πιρούνι).

Διαταραχές στην στοματο-αισθητηριακή επεξεργασία των τροφών μπορούν να οδηγήσουν σε περιορισμό των τροφών που επιλέγει το παιδί. Συνήθως, τα χαρακτηριστικά της τροφής ή του ποτού, όπως η γεύση, η θερμοκρασία, η υφή, το σχήμα/μέγεθος παίζουν σημαντικό ρόλο στη σίτιση ενός παιδιού με αισθητηριακές δυσκολίες.

Παιδιά με αισθητηριακή υπο-αντιδραστικότητα, συνήθως:

δεν διαχειρίζονται κατάλληλα τις τροφές στο στόμα
λερώνονται γύρω από το στόμα τους και να μην το καταλαβαίνουν
δεν συγκρατούν τροφές/υγρά στο στόμα
βάζουν τεράστιες μπουκιές στο στόμα τους
αποζητούν έντονες γεύσεις/υφές και θερμοκρασίες

Στον αντίποδα, παιδιά με αισθητηριακή υπερ-αντιδραστικότητα μπορεί να:

κάνουν gagging πολύ εύκολα με συγκεκριμένες υφές τροφών ή με μεγάλες μπουκιές
μασάνε πολύ ώρα
επιλέγουν τροφές χωρίς έντονη γεύση, μικρές μπουκιές και τροφές σε θερμοκρασία δωματίου

Τέλος, δυσκολίες στην στοματοκινητικότητα περιορίζουν σημαντικά τον σχηματισμό της μπουκιάς μέσα στο στόμα, τον χειρισμό και τη μετακίνηση της τροφής μέσα στο στόμα καθώς και τη μετάβαση από αλεσμένα σε στερεά.

Ψυχοκοινωνικές δυσλειτουργίες:

Αναπτυξιακοί παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε καθυστέρηση στην ανάπτυξη της κίνησης, της γλώσσας, της αντίληψης και άλλων δεξιοτήτων και να οδηγήσουν σε μία ΠΔΣ. Συχνά, αυτές οι αναπτυξιακές δυσκολίες δημιουργούν ένα κενό ανάμεσα στο τι μπορεί να κάνει το παιδί και τι αναμένει ο φροντιστής από το παιδί.

Ψυχικές και συμπεριφορικές διαταραχές του παιδιού ή του φροντιστή μπορούν να επηρεάσουν τη διαδικασία της σίτισης. Εάν το παιδί έχει θέματα διάθεσης ή άλλες συμπεριφορικές διαταραχές, αυτές μπορούν πυροδοτήσουν μία ΠΔΣ. Αντίστοιχα, αν ο φροντιστής έχει άγχος ή άλλα θέματα ψυχικής υγείας μπορεί να επηρεάσει τις ρουτίνες σίτισης του παιδιού.

Κοινωνικοί παράγοντες όπως η αλληλεπίδραση της δυάδας παιδιού-φροντιστή επηρεάζουν τη συμπεριφορά την ώρα του γεύματος. Για παράδειγμα, ο φροντιστής μπορεί να μην αντιλαμβάνεται τι σημαίνει το κλάμα του μωρού και, ενώ π.χ. εκδηλώνει πόνο, ο φροντιστής να το ταΐζει, δημιουργώντας έτσι μία δυσλειτουργική σχέση.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε μία ΠΔΣ. Για παράδειγμα, ένα άκρως διασπαστικό περιβάλλον (ανοιχτή τηλεόραση, tablet, κ.λπ.) μπορεί να οδηγήσει σε παθητική σίτιση και μη ικανοποιητική απόκριση και αλληλεπίδραση του παιδιού με τις τροφές.

Γράφει η Σταυρούλα Δρογκάρη, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια.

Βιβλιογραφική αναφορά:
Goday PS, Huh SY, Silverman A, Lukens CT, Dodrill P, Cohen SS, Delaney AL, Feuling MB, Noel RJ, Gisel E, Kenzer A, Kessler DB, Kraus de Camargo O, Browne J, Phalen JA. Pediatric Feeding Disorder: Consensus Definition and Conceptual Framework. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2019 Jan;68(1):124-129. doi: 10.1097/MPG.0000000000002188. PMID: 30358739; PMCID: PMC6314510.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το SOS Approach to Feeding Program, δείτε τη σχετική ενότητα.
> Καλέστε τώρα για ραντεβού και αξιολόγηση.

Το Psychomotor Athens, στα Βριλήσσια, διαθέτει τρεις πλήρως εξοπλισμένες αίθουσες με διαφορετικών ειδών κούνιες, αιώρες, τραμπολίνο, τοίχο αναρρίχησης, μονόζυγο, μπάλες, στρώματα και άλλα κατάλληλα όργανα και παιχνίδια που προωθούν την ψυχοκινητική εξέλιξη των παιδιών.