Ειδική Γλωσσική Διαταραχή
Πως ορίζεται η Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ);
Ως Ειδική Γλωσσική Διαταραχή περιγράφεται η καθυστερημένη ή παρεκκλίνουσα από το φυσιολογικό, γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού, χωρίς να υπάρχουν κοινωνικές, γνωστικές ή νευρολογικές δυσκολίες. Παλιότερα η Ειδική Γλωσσική Διαταραχή αναφερόταν ως Αναπτυξιακή Δυσφασία ή αφασία, Καθυστέρηση Ομιλίας και ως Ειδική Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή, ωστόσο σήμερα οι όροι αυτοί τείνουν να εγκαταληφθούν.
Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της ΕΓΔ;
Σύμφωνα με το DSM-5 (*), τα κύρια χαρακτηριστικά που συναντώνται σε παιδιά με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή περιλαμβάνουν δυσκολίες στην κατάκτηση και χρήση της γλώσσας, λόγω ελλείψεων στην κατανόηση και την παραγωγή. Δεδομένων των δυσκολιών αυτών, το λεξιλόγιο παρουσιάζεται μειωμένο, οι συντακτικές δομές ελλειμματικές, ενώ χαρακτηριστικές είναι οι ελλείψεις των παιδιών στην συζήτηση, στον διάλογο και στην περιγραφή. Οι γλωσσικές δεξιότητες του παιδιού είναι ποιοτικά και ποσοτικά χαμηλότερες από το αναμενόμενο για την ηλικία του. Τα συμπτώματα που αναφέρονται είναι ήδη εμφανή από την πρώιμη αναπτυξιακή ηλικία του παιδιού και δεν μπορούν να αποδοθούν σε ακουστικές ή αισθητηριακές δυσκολίες, σε ιατρικές ή νευρολογικές αιτίες ή σε νοητικά ελλείμματα.
(*) To Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, Πέμπτη Έκδοση (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition, συντμ. DSM-5) είναι η ενημέρωση για το 2013 του εργαλείου ταξινόμησης και διάγνωσης της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (APA). Στις Ηνωμένες Πολιτείες το DSM χρησιμεύει ως μια καθολική αρχή για την ψυχιατρική διάγνωση. Οι προτάσεις θεραπείας, όπως και η καταβολή αποζημιώσεων από τους παρόχους ιατρικής φροντίδας, συχνά καθορίζονται από τις ταξινομήσεις του DSM, οπότε έχει σημαντική πρακτική σπουδαιότητα.
Πόσο συχνά συναντάται η ΕΓΔ;
Σύμφωνα με τον Tomblin et. al. (1997), η συχνότητα της Ειδικής Γλωσσικής Διαταραχής κατέχει ποσοστό 7% του πληθυσμού, ωστόσο ποικίλει ανάλογα με τα διαγνωστικά κριτήρια που χρησιμοποιούνται. Κάποια χρόνια νωρίτερα ο Leonard (1989) ανέφερε ότι τα αγόρια επηρεάζονται 3 φορές περισσότερες από ότι τα κορίτσια.
Σημείωση: Tomblin & Leonard είναι ερευνητές και συγγραφείς αναφορικά με το SLI.
Που οφείλεται η ΕΓΔ;
Ένας πιθανός παράγοντας που φαίνεται να επηρεάζει είναι το φύλο (η ΕΓΔ είναι συχνότερη στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια), η σειρά γέννησης των παιδιών, καθώς και το κοινωνικό υπόβαθρο. Τα νευρολογικά ευρήματα δείχνουν ότι τα παιδιά με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή έχουν πιο αδύναμα επίπεδα διέγερσης στις περιοχές της γλώσσας σε σύγκριση με τους τυπικούς συνομηλίκους τους, ενώ πρόσφατες έρευνες δείχνουν την ύπαρξη και γονιδιακής εμπλοκής, καθώς έχει βρεθεί ότι μονοζυγωτικά δίδυμα έχουν υψηλά ποσοστά παρόμοιας διάγνωσης Ειδικής Γλωσσικής Διαταραχής.
Τι δυσκολίες αναμένουμε όμως σε παιδιά με ΕΓΔ;
Η ΕΓΔ παρουσιάζει σημαντική ανομοιογένεια και κάθε παιδί παρουσιάζει διαφορετικό προφίλ. Οι πιο συχνές δυσκολίες παρατηρούνται στην γραμματική ανάπτυξη, στην μορφοσύνταξη, στη φωνολογία, στο λεξιλόγιο αλλά και σε τομείς της πραγματολογίας, σε δεξιότητες μνήμης και στην κεντρική ακουστική επεξεργασία. Δυσκολίες ανιχνεύονται επιπλέον και στην κατανόηση μεγάλων τμημάτων λόγου, όπως είναι οι σύνθετες προτάσεις και ο διάλογος.
Λογοθεραπευτική αξιολόγηση και αποκατάσταση δυσκολιών της ΕΓΔ
Λαμβάνοντας υπόψη τα σημαντικά και ποικίλα ελλείμματα που παρουσιάζονται στην ΕΓΔ, από τα πρώτα χρόνια της ζωής του ατόμου, κρίνεται απαραίτητη η έγκαιρη αξιολόγηση των δυσκολιών του παιδιού και η κατάρτιση ενός εξατομικευμένου θεραπευτικού προγράμματος. Το θεραπευτικό πρόγραμμα Λόγου θα έχει ως σκοπό μέσα από ευχάριστες για το παιδί δραστηριότητες, να αναπτυχθούν οι τομείς που παρουσιάζονται ελλειμματικοί.
Οι θεραπευτικοί στόχοι αποσκοπούν στο:
- Να ενισχύσουν τις ικανότητες του παιδιού στο να συντάσσει ορθά και με επαρκές μήκος τις προτάσεις του,
- να χρησιμοποιεί κατάλληλα τα άρθρα του, τον ενικό και πληθυντικό αριθμό, τις καταλήξεις των λέξεων, καθώς και στο να αποκατασταθούν φωνολογικές δυσκολίες και ελλείμματα στο λεξιλόγιο του παιδιού.
Επιπλέον το πρόγραμμα Λογοθεραπείας θα ενισχύσει τις δεξιότητες περιγραφής και διαλόγου που συχνά παρουσιάζονται επηρεασμένες στην ΕΓΔ (δυσκολίες διατήρησης θέματος και παροχής διευκρινίσεων, οι πληροφορίες που παρέχονται στον συνομιλητή δεν είναι επαρκείς, ενώ εμφανίζονται και πρώιμοι μηχανισμοί επανόρθωσης). Σημαντική από λογοθεραπευτικής πλευράς κρίνεται και η ενίσχυση της κατανόησης του παιδιού.
Γράφει o Σταύρος Πατσαούρας
Λογοθεραπευτής
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη λογοθεραπεία, δείτε τη σχετική ενότητα.
> Καλέστε τώρα για ραντεβού και αξιολόγηση.
Στο Εργαστήρι Ψυχοκινητικής, στα Βριλήσσια, πραγματοποιείται πλήρης αξιολόγηση των αρθρωτικών και φωνολογικών δυσκολιών του κάθε παιδιού και κατόπιν δομείται εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης Λογοθεραπείας προσαρμοσμένο στις δυσκολίες και τις δυνατότητες του.
