Τα παιδιά σήμερα έχουν μεγαλώσει με μία τεράστια γκάμα ηλεκτρονικών συσκευών στα χέρια τους, από κινητά, τάμπλετ, κονσόλες παιχνιδιών και δεν μπορούν να φανταστούν τον κόσμο χωρίς ίντερνετ. Τα τελευταία δύο χρόνια, από την έναρξη της πανδημίας, τα παιδιά κλήθηκαν να χρησιμοποιήσουν την οθόνη για να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους, να έχουν επικοινωνία με αγαπημένα πρόσωπα αλλά και για να βρουν τρόπους να αλληλοεπιδράσουν και να διασκεδάσουν. Ενώ μέχρι τότε μπορεί να υπήρχαν χρονικά όρια για το πόσο χρόνο επιτρέπεται να περνά ένα παιδί μπροστά στην οθόνη, αυτά τα όρια αναγκαστικά ξεπεράστηκαν και υπάρχει δυσκολία μέχρι και σήμερα ώστε να επανέλθουν.

Οι αρνητικές συνέπειες της υπερβολικού χρόνου μπροστά σε μία οθόνη για τα παιδιά:

• Προβλήματα συμπεριφοράς. Παιδιά δημοτικού που περνούν καθημερινά περισσότερες από δύο ώρες σε οθόνες είναι πιο επιρρεπή να εμφανίσουν συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες καθώς και δυσκολίες στην συγκέντρωση.
• Μαθησιακά ελλείμματα. Παιδιά που έχουν δικές τους ηλεκτρονικές συσκευές παρουσιάζουν χαμηλότερη επίδοση στο σχολείο και έχουν περισσότερα κενά.
• Παχυσαρκία. Η υπερβολική ώρα ενασχόλησης με οθόνες σε καθιστική θέση σε συνδυασμό με τη σταδιακή έλλειψη ενδιαφέροντος για άλλες δραστηριότητες, όπως αθλητισμός, μπορεί να είναι παράγοντες κινδύνου για αύξηση βάρους.
• Προβλήματα ύπνου. Αν και πολλά παιδιά χρησιμοποιούν μία δραστηριότητα σε οθόνη για χαλάρωση πριν τον ύπνο, αυτό πολλές φορές έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Το φως που εκπέμπεται από τις οθόνες παρεμβαίνει με τον κύκλο του ύπνου στον εγκέφαλο και μπορεί να οδηγήσει σε αϋπνία.
• Βία. Η έκθεση σε βίαιες εκπομπές, ταινίες, βιντεοπαιχνίδια μπορεί να προκαλέσει απευαισθητοποίηση στα παιδιά σε τέτοιες καταστάσεις. Σταδιακά, μπορεί να χρησιμοποιήσουν βία και να μιμηθούν αυτά που έχουν δει ώστε να λύσουν διαφορές ή προβλήματα.

Εκτός από τις παραπάνω συνέπειες, ο υπερβολικός χρόνος σε μία οθόνη και από την πλευρά των γονέων μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στις οικογενειακές σχέσεις. Ακόμα και μία σύντομη απάντηση σε ένα μήνυμα, μπορεί να περάσει το μήνυμα ότι είναι πιο σημαντικό από τον χρόνο μαζί του. Το να μην έχει ένα παιδί την αποκλειστική προσοχή κάποιες ώρες της ημέρας, μπορεί να έχει επιπτώσεις στις σχέσεις με τους γονείς του αλλά και με τους συνομηλίκους του και μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες στην επικοινωνία.

Το να τεθούν ορισμένοι κανόνες για τον χρόνο στις οθόνες μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί και την οικογένεια. Κάποιοι ενδεικτικοί κανόνες είναι οι εξής:

1. Όχι ηλεκτρονικές συσκευές κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
2. Απαγόρευση συσκευών κατά τη διάρκεια οικογενειακών βραδιών.
3. Απαγόρευση οθονών σε υπνοδωμάτια.

Τέλος, είναι βοηθητικό να οργανώνεται μία ψηφιακή «αποτοξίνωση» για μία ημέρα για όλη την οικογένεια. Μία τέτοια κίνηση δρα ευεργετικά για όλη την οικογένεια, για την επικοινωνία μεταξύ των μελών καθώς και για την συναισθηματική και σωματική υγεία όλων.

Γράφει η Μαρίνα Βεκρή
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Παιδιά και οθόνες – Ποιές οι επιπτώσεις; Διαζύγιο σε οικογένειες με παιδιά με διαταραχή αυτιστικού φάσματος Διαδραστικές εφαρμογές: Δυνατότητες και όρια για τα παιδιά