Υπάρχει μια λεπτή διαχωριστική γραμμή μεταξύ stress και άγχους. Και τα δύο αποτελούν συναισθηματική αντίδραση, αλλά το stress προκαλείται από εξωτερικό εκλυτικό γεγονός. Η αιτία μπορεί να είναι κάτι βραχυπρόθεσμο όπως μια διορία στη δουλειά μας ή ένας καυγάς με κάποιο αγαπημένο πρόσωπο, ή μπορεί ναι είναι κάτι πιο μακροπρόθεσμο όπως η έλλειψη εργασίας, χρόνιο θέμα υγείας κλπ. Οι άνθρωποι που βιώνουν stress εκδηλώνουν τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά συμπτώματα όπως ευερεθιστότητα, θυμό, κόπωση, μυϊκούς πόνους, προβλήματα δυσκοιλιότητας και δυσκολίες στον ύπνο.

Αντιθέτως , το άγχος, ορίζεται ως επίμονη και υπερβολική ανησυχία η οποία δεν μειώνεται ακόμη και όταν απουσιάζει η αιτία του άγχους. Το άγχος διέπεται από παρόμοια συμπτώματα με το stress: αυπνία, δυσκολία στη συγκέντρωση, κόπωση, μυϊκός πόνος και ευερεθιστότητα.

Τόσο το ήπιο stress όσο και το ήπιο άγχος ανταποκρίνονται σε παρόμοιους μηχανισμούς διαχείρισης. Η σωματική δραστηριότητα, ισορροπημένη διατροφή, ποιοτικός ύπνος αποτελούν έναυσμα στη διαχείριση αλλά υπάρχουν διαθέσιμοι και άλλοι μηχανισμοί διαχείρισης.

Αν το stress ή το άγχος που βιώνετε δεν υποχωρεί με τους παραπάνω τρόπους ή εσείς αισθάνεστε ότι η καθημερινότητα και η διάθεση σας επηρεάζονται σημαντικά, μπορείτε να αναλογιστείτε το ενδεχόμενο να μιλήσετε σε έναν ειδικό σε αντίστοιχα θέματα, ο οποίος θα σας βοηθήσει να αντιληφθείτε τι είναι αυτό που βιώνετε και θα σας προσφέρει επιπρόσθετους μηχανισμούς διαχείρισης.   Παραδείγματος χάριν, ένας ψυχολόγος μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να έχετε κάποιου είδους διαταραχή άγχους.  Οι διαταραχές άγχους ποικίλουν. Οι αγχώδεις διαταραχές διαφέρουν από τα βραχυπρόθεσμα συναισθήματα άγχους στη σοβαρότητά τους και στο πόσο διαρκούν: το άγχος συνήθως επιμένει για μήνες και η αρνητική διάθεση επηρεάζει την διάθεση και τη λειτουργικότητα του ατόμου. Κάποιες διαταραχές άγχους, όπως η αγοραφοβία (ο φόβος δημοσίων και ανοιχτών χώρων), μπορεί να οδηγήσει το άτομο σε αποφυγή απολαυστικών κατά τα άλλα δραστηριοτήτων ή σε αδυναμία να διατηρήσει τη θέση εργασίας του.

Οι διαταραχές άγχους είναι αρκετά συνηθισμένες. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία περίπου το 30% των ενήλικων θα βιώσει κάποιου τύπου αγχώδη διαταραχή στη διάρκεια της ζωής τους.

Μία από τις πιο κοινές αγχώδεις διαταραχές είναι γενικευμένη αγχώδης διαταραχή. Για να προσδιορίσει εάν κάποιος έχει γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, ένας ψυχολόγος θα αναζητήσει συμπτώματα όπως η υπερβολική, δύσκολο να ελεγχθεί ανησυχία που συμβαίνει τις περισσότερες ημέρες σε ένα διάστημα έξι μηνών. Η ανησυχία μπορεί να μετατοπίζεται από ερέθισμα σε ερέθισμα.  Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή μπορεί να  συνοδεύεται και από σωματικά συμπτώματα.

Ένας άλλος τύπος αγχώδους διαταραχής είναι η διαταραχή πανικού, η οποία χαρακτηρίζεται από ξαφνικές επιθέσεις άγχους που μπορεί να προκαλέσει εφίδρωση, ζάλη, και λαχάνιασμα. Το άγχος μπορεί επίσης να εκδηλωθεί με τη μορφή συγκεκριμένων φοβιών (όπως ο φόβος πτήσεων με αεροπλάνο) ή ως κοινωνικό άγχος, το οποίο χαρακτηρίζεται από διάχυτο φόβο κοινωνικών καταστάσεων.

Οι αγχώδεις διαταραχές μπορούν να αντιμετωπιστούν με ψυχοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή, ή ένα συνδυασμό των δύο. Μία από τις πιο ευρέως χρησιμοποιούμενες θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία, η οποία επικεντρώνεται στην αλλαγή των δυσλειτουργικών μοτίβων σκέψης που σχετίζονται με το άγχος. Μια άλλη πιθανή παρέμβαση είναι η θεραπεία έκθεσης, η οποία περιλαμβάνει την αντιμετώπιση του άγχους όπου το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με το αντικείμενο του φόβου με ασφαλή και ελεγχόμενο τρόπο, προκειμένου να σπάσει ο κύκλος του φόβου.

Γράφει η Παναγιώτα Μακρή
Ψυχολόγος, MSc in Child Development

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Βοηθώντας τα παιδιά με άγχος 8 Τρόποι με τους οποίους εκδηλώνεται το άγχος στα παιδιά 7+1 τρόποι ενίσχυσης της αυτοεκτίμησης των παιδιών