Όταν η έννοια της Συναισθηματικής νοημοσύνης έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό, εξυπηρέτησε το σκοπό του χαμένου κρίκου στην αλυσίδα της νοημοσύνης γενικώς: οι άνθρωποι με μέση νοημοσύνη ξεπερνούν αυτούς με υψηλό δείκτη νοημοσύνης σε ποσοστό 70% των περιπτώσεων. Αυτό αυτομάτως εξήγησε αυτό που συχνά υποθέταμε  ότι είναι η νοημοσύνη. Έρευνες δεκαετιών αποδεικνύουν την κεντρική σημασία της συναισθηματικής νοημοσύνης στην επιτυχία.

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι «κάτι» στον καθένα μας το οποίο είναι απροσδιόριστο. Επηρεάζει το πώς διαχειριζόμαστε τη συμπεριφορά μας, αρνητικές κοινωνικές καταστάσεις και πως παίρνουμε αποφάσεις που επιφέρουν θετικά αποτελέσματα. Η συναισθηματική νοημοσύνη αποτελείται από 4 συστατικά, που ομαδοποιούνται υπό δύο βασικές δεξιότητες: την ατομική ικανότητα και την κοινωνική ικανότητα.

Ατομική ικανότητα

Αποτελείται από την επίγνωση του εαυτού μας και την ικανότητα να  διαχειριζόμαστε τον εαυτό μας, και επικεντρώνεται περισσότερο στην προσωπικότητα μας απ’ ότι στις αλληλεπιδράσεις μας με άλλους ανθρώπους. Η ατομική ικανότητα είναι η δεξιότητα να διατηρείς επίγνωση των συναισθημάτων σου και να διαχειριζόμαστε τη συμπεριφορά μας και  τις επιθυμίες μας.

• Η επίγνωση του εαυτού μας είναι η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε τα συναισθήματα μας και να έχουμε επίγνωση αυτών όταν εκδηλώνονται.
• Η Διαχείριση του εαυτού μας είναι η ικανότητα να χρησιμοποιούμε την επίγνωση των συναισθημάτων μας ώστε να διατηρούμε ευέλικτη και θετικά προσανατολισμένη συμπεριφορά.

Κοινωνική ικανότητα

Αποτελείται από την κοινωνική επίγνωση και τις δεξιότητες διαχείρισης σχέσεων. Η κοινωνική Ικανότητα είναι η δεξιότητα που μας επιτρέπει να αντιλαμβανόμαστε τη διάθεση των άλλων ανθρώπων, τη συμπεριφορά τους, τα κίνητρά τους ώστε να μπορούμε να ανταποκριθούμε επαρκώς και να βελτιώσουμε την ποιότητα των κοινωνικών μας σχέσεων.

• Κοινωνική επίγνωση είναι η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε τα τρέχοντα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων και να καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει.
• Οι Δεξιότητες διαχείρισης σχέσεων αφορούν την ικανότητα να χρησιμοποιούμε την επίγνωση των δικών μας συναισθημάτων και των άλλων ώστε να διαχειριστούμε αποτελεσματικά τις εκάστοτε αλληλεπιδράσεις.

Συναισθηματική νοημοσύνη, IQ και προσωπικότητα είναι διαφορετικές δομές.

Η συναισθηματική νοημοσύνη εισέρχεται σε θεμελιώδες στοιχείο της ανθρώπινης συμπεριφοράς το οποίο είναι διαφορετικό από την εξυπνάδα. Δεν υπάρχει γνωστή σύνδεση μεταξύ IQ και συναισθηματικής νοημοσύνης. Απλά δεν μπορούμε να προβλέψουμε την συναισθηματική νοημοσύνη κάποιου με βάση το πόσο έξυπνος είναι. Η νοημοσύνη είναι η ικανότητα μας να μαθαίνουμε, και παραμένει η ίδια στην ηλικία των 15 όσο και στην ηλικία των 50. Η συναισθηματική νοημοσύνη, από την άλλη, είναι ένα σύνολο δεξιοτήτων που μπορεί να εξελιχθεί και να αναπτυχθεί με εξάσκηση. Αν και πολλοί άνθρωποι από τη φύση τους διαθέτουν υψηλότερη συναισθηματική  νοημοσύνη από άλλους, μπορούμε να καλλιεργήσουμε συναισθηματική νοημοσύνη ακόμη και αν δεν γεννηθήκαμε με αυτή!

Η προσωπικότητα είναι το τελευταίο κομμάτι του παζλ. Είναι η σταθερή μεταβλητή που καθορίζει το καθένα από εμάς. Η προσωπικότητα είναι το αποτέλεσμα των προσωπικών σχημάτων συμπεριφοράς, όπως η εσωστρέφεια ή η εξωστρέφεια. Παρόλα αυτά, όπως το IQ, έτσι και η προσωπικότητα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώστε να προβλέψει την συναισθηματική νοημοσύνη. Επίσης όπως το IQ, η προσωπικότητα είναι και αυτή σταθερή καθ’  όλη τη διάρκεια της ζωής μας και δεν αλλάζει. Το IQ, η συναισθηματική νοημοσύνη και η προσωπικότητα, αφορούν συγκεκριμένα πράγματα και εξηγούν τι είναι αυτό που κάνει το κάθε άτομο ξεχωριστό.

Η συναισθηματική Νοημοσύνη προβλέπει την επίδοση

Πόσο επιδρά η συναισθηματική νοημοσύνη στην επαγγελματική μας επίδοση; Η σύντομη απάντηση είναι: πολύ! Είναι ένας σημαντικός τρόπος να επικεντρώσουμε την ενέργεια μας σε μια κατεύθυνση με σημαντικά αποτελέσματα. Σε έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί σε απαιτητικά εργασιακά περιβάλλοντα έχει φανεί ότι η συναισθηματική νοημοσύνη αποτελεί ισχυρό προβλεπτικό παράγοντα, εξηγώντας το 58% των επιτυχημένων εργασιακών θέσεων.

Η συναισθηματική νοημοσύνη αποτελεί τα θεμέλια μιας σειράς σημαντικών  ικανοτήτων που επηρεάζουν σχεδόν όσα κάνουμε και λέμε σε καθημερινή βάση.

Η δίοδος επικοινωνίας μεταξύ του «λογικού» τμήματος του εγκεφάλου μας και του συναισθηματικού είναι η φυσική πηγή της συναισθηματικής νοημοσύνης. Ξεκινά από τον εγκέφαλο, στον νωτιαίο μυελό. Οι αρχικές αισθήσεις μας εισέρχονται εδώ και πρέπει να «ταξιδέψουν» στο πρόσθιο τμήμα του εγκεφάλου πριν μπορέσουμε να σκεφτούμε λογικά σχετικά με την εμπειρία μας.

Παρόλα αυτά πρώτα ταξιδεύουν μέσω του λιβιδικού συστήματος, το μέρος του εγκεφάλου όπου δημιουργούνται τα συναισθήματα. Έτσι, έχουμε μια συναισθηματική αντίδραση σε γεγονότα πριν η λογική μας μπορέσει να εμπλακεί. Η συναισθηματική νοημοσύνη απαιτεί αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ του λογικού και του συναισθηματικού τμήματος του εγκεφάλου.

>>> Πηγή

Επιμέλεια – Μετάφραση άρθρου:  Παναγιώτα Μακρή
Ψυχολόγος, MSc in Child Development

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι είναι τα πολλαπλά είδη νοημοσύνης και πως επηρεάζουν τη μάθηση Η αξία της συναισθηματικής νοημοσύνης σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ΔΕΠ-Υ Γονεϊκά στυλ ανατροφής: Τι είναι και γιατί μας ενδιαφέρουν