Βοηθώντας το παιδί να αναπτύξει αυτοεκτίμηση
Η ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης είναι ιδιαιτέρως σημαντική για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες ή δυσκολίες συγκέντρωσης προσοχής.
Η αυτοεκτίμηση συνδέεται με το πόσο ικανό και άξιο νιώθει το παιδί.
Δίνοντας στο παιδί τα κατάλληλα εργαλεία ώστε να αναγνωρίζει τα δυνατά του σημεία, μπορούμε να ενισχύσουμε την αυτοεκτίμηση του.
Αυτοεκτίμηση είναι κατά πόσον το παιδί εκτιμά τον εαυτό του και πόσο σημαντικό νιώθει ότι είναι για το περιβάλλον του. Η ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης είναι σημαντική για όλα τα παιδιά, αλλά μπορεί να αποδειχθεί μια δύσκολη διαδικασία ειδικά για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και δυσκολίες συγκέντρωσης προσοχής. Αυτό συμβαίνει γιατί η αυτοεκτίμηση συνδέεται με το πόσο ικανό νιώθει το παιδί. Συχνά τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και δυσκολίες συγκέντρωσης προσοχής χρειάζεται να προσπαθήσουν πολύ περισσότερο ώστε να έχουν καλή επίδοση στο σχολείο. Μπορεί και να αντιμετωπίζουν δυσκολίες και να χρειάζεται να προσπαθούν περισσότερο και στον κοινωνικό τομέα.
Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σαν να αναπτύξει την αυτοεκτίμηση του με το να επιβραβεύετε την προσπάθεια του να αν το βοηθάτε να αναγνωρίζει και να χρησιμοποιεί τα δυνατά του σημεία. Παρακάτω αναφέρονται συγκεκριμένοι τρόπου που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί.
1. Συζητήστε με το παιδί σας και γίνεται πρότυπο μίμησης.
Συζητήστε με το παιδί σας όχι μόνο για όσα το δυσκολεύουν αλλά και για όσο δυσκολεύουν εσάς και πρέπει να αντιμετωπίσετε στην καθημερινότητα σας. Είναι πολύ βοηθητικό για τα παιδιά να ακούν πως εμείς αξιολογούμε μια κατάσταση και τη διαχειριζόμαστε, ενώ παράλληλα αναγνωρίζουμε τι μας δυσκολεύει.
Παραδείγματος χάριν, αν έχετε αδύναμη μνήμη, μπορείτε να το αναφέρετε λέγοντας: «Δεν μπορώ να θυμηθώ την λίστα με τα ψώνια». Καλό είναι βέβαια η δήλωση αυτή να συνοδεύεται από μια πρόταση που θα υπογραμμίζει ότι κάθε κατάσταση μπορεί να επιλυθεί: «Την επόμενη φορά θα γράψω τη λίστα στο κινητό μου ώστε να σιγουρευτώ ότι θα την πάρω μαζί μου».
2. Δώστε ανατροφοδότηση στο παιδί, χωρίς να ασκείτε κριτική.
Είναι πάντα δύσκολο να μιλάμε στα παιδιά για πράγματα που τα δυσκολεύουν και χρειάζεται να βελτιωθούν. Αλλά η συζήτηση σχετικά με αυτά τα θέματα μπορεί να ωφελήσει το παιδί ώστε να αναπτύξει την αυτοεκτίμηση του. Ο τρόπος για να το πετύχουμε αυτό είναι να μιλήσουμε για όσα το δυσκολεύουν με έναν τρόπο που θα δώσει κίνητρο στο παιδί ώστε να βελτιωθεί χωρίς παράλληλα να το κάνουμε να νιώσει άσχημα.
Η θετική αυτοεκτίμηση προέρχεται από την προσπάθεια ώστε να επιτευχθεί ένας στόχος. Έτσι αντί να επικρίνουμε, είναι προτιμότερο να καθοδηγούμε το παιδί να προσπαθήσει να πετύχει έναν στόχο. Παραδείγματος χάριν, αντί να πούμε « Γιατί πάντα πετάς τα ρούχα σου και τα πράγματα σου;» μπορούμε να πούμε «Τα ρούχα σου είναι πεταμένα παντού. Μπορείς να συνεχίσεις το παιχνίδι σου αφού τα μαζέψεις».
3. Βοηθήστε το παιδί να αναπτύξει θετικές σκέψεις.
Βοηθήστε το παιδί σας να ανακατασκευάσει τις αρνητικές του σκέψεις και δηλώσεις. Παιδιά με νοοτροπία προσανατολισμένη στην αισιοδοξία μπορούν να βελτιώσουν τις δεξιότητες αυτές με το πέρασμα του χρόνου, σε αντίθεση με τα παιδιά που διακατέχονται από απαισιοδοξία και θεωρούν ότι οι δεξιότητες τους είναι σταθερές και δεν μπορούν να αλλάξουν, όσο και αν προσπαθήσουν.
Παραδείγματος χάριν, το παιδί σας ίσως λέει: «Δεν μπορώ να το διαβάσω αυτό. Είναι πολύ δύσκολο, επειδή έχω μαθησιακές δυσκολίες». Σε αυτή τη δήλωση μπορείτε να απαντήσετε: «Ναι, το διάβασμα είναι δύσκολο για εσένα αλλά μπορούμε να φτιάξουμε ένα σχέδιο δράσης ώστε να βελτιώσουμε αυτόν τον τομέα».
4. Διδάξτε στο παιδί σας ότι τα λάθη είναι ευκαιρίες μάθησης.
Μέρος του να αποκτήσουμε αισιοδοξία και μια αντίστοιχη νοοτροπία είναι να αντιμετωπίζουμε τα λάθη ως ευκαιρίες μάθησης. Όταν το παιδί ξέρει ότι δεν πειράζει και να κάνει λάθος και ότι υπάρχουν λύσης για κάθε δυσκολία και λάθος, τότε μπορεί να αναπτύξει την αυτοεκτίμηση του. Βοηθήστε το παιδί σας να βρει τι μπορεί να αλλάξει την επόμενη φορά που θα έρθει αντιμέτωπο με μια δυσκολία. Παραδείγματος χάριν, μπορείτε να πείτε: «Νια, έχυσες το χυμό σου. Την επόμενη φορά που θα βάλεις χυμό μπορείς να κρατάς το ποτήρι σου πάνω από το νεροχύτη».
5. Επιβραβεύστε τις προσπάθειες του παιδιού σας και όχι μόνο το τελικό αποτέλεσμα.
Είναι πολύ σημαντικό να επιβραβεύετε το παιδί σας. Αλλά αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι το «πως» το επιβραβεύετε. Αντί να επικεντρώνετε την προσοχή σας στο τελικό αποτέλεσμα, ενισχύστε το παιδί σας για τη συνολική του προσπάθεια. Αναγνωρίζοντας τον τρόπο με τον οποίο το παιδί αντιμετώπισε τις δυσκολίες, το βοηθάτε να μάθει ότι μπορεί να ξεπεράσει όποιο εμπόδιο βρεθεί στο δρόμο του. Βέβαια για να είμαστε ακριβής, η ειλικρινής επιβράβευση είναι αυτή που βοηθά στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης.
Παραδείγματος χάριν, βρείτε τρόπους να επιβραβεύσετε το παιδί σας για την προσπάθεια του στο σχολείο. Μπορείτε να πείτε: «Εξασκείσαι πολύ σκληρά στην κιθάρα και παίζεις πολύ ωραία την μελωδία. Καταλαβαίνω ότι στην αρχή σου φαινόταν δύσκολο, αλλά ήταν σημαντικό και πολύ βοηθητικό που ζήτησες τη βοήθεια του δασκάλου σου».
6. Ενθαρρύνετε εξωσχολικές δραστηριότητες.
Οι εξωσχολικές δραστηριότητες μπορεί να αποδειχθούν πολύ σημαντικές για το παιδί, ιδίως αν το παιδί τις απολαμβάνει. Μέσω αυτών μπορεί να ανακαλύψει ποια είναι τα δυνατά του σημεία και παράλληλα να βρίσκει τη «δύναμη» να πασχίζει περαιτέρω στο σχολείο. Αν του αρέσει το τρέξιμο βρείτε μια δραστηριότητα στίβου ή κάποιο ομαδικό άθλημα, όπως ποδόσφαιρο. Αν έχει κλίση στην μουσική ωθήστε το να παρακολουθήσει μάθημα σε κάποιο ωδείο.
7. Μιλήστε στο παιδί για άλλους ανθρώπους-πρότυπα που αντιμετωπίζουν παρόμοιες δυσκολίες.
Το να γνωρίζει το παιδί ότι υπάρχουν άνθρωποι επιτυχημένοι, όπως αθλητές, επιστήμονες και γενικά διάσημοι που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες και δυσκολίες συγκέντρωσης προσοχής αλλά τα έχουν καταφέρει μπορεί να αποτελέσει κινητήριο δύναμη για το παιδί. Παραδείγματος χάριν, ο ολυμπιονίκης κολύμβησης Σπύρος Γιαννιώτης έχει μιλήσει για τις μαθησιακές δυσκολίες τύπου δυσλεξία που αντιμετωπίζει αλλά και πως κατάφερε να βρει τον δρόμο του και να γίνει επιτυχημένος και ευτυχισμένος.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι:
- Η ανάπτυξη αισιόδοξου τρόπου σκέψης βοηθά τα παιδιά να βρουν νέους τρόπους στην αντίληψη των ικανοτήτων τους.
- Μαθαίνοντας από τα λάθη μας και η συζήτηση σχετικά με αυτά βοηθά στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και της σιγουριάς για τον εαυτό μας.
- Ένας γονιός που είναι υποστηρικτικός αλλά ρεαλιστικός αποτελεί το σκαλοπάτι που θα βοηθήσει το παιδί να αναπτύξει την αυτοεκτίμηση του.
Γράφει η Παναγιώτα Μακρή
Ψυχολόγος, MSc in Child Development
> Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη συμβουλευτική γονέων και την ψυχοπαιδαγωγική παρέμβαση, δείτε τη σχετική ενότητα.
> Καλέστε τώρα για ραντεβού και αξιολόγηση.
Στο Psychomotor Athens, στα Βριλήσσια, πραγματοποιείται πλήρης αξιολόγηση των δυσκολιών του κάθε παιδιού και κατόπιν δομείται εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης προσαρμοσμένο στις δυσκολίες και τις δυνατότητες του κάθε μαθητή.
