Τί μπορούν να κάνουν οι γονείς και τα παιδιά ώστε να επιβιώσουν κατά τον κατ’ οίκον περιορισμό αλλά και ο ένας με τον άλλον;
Η ρουτίνα μας έχει διαταραχθεί και οι οικογένειες καλούνται να μείνουν στο σπίτι, μιας και η πανδημία του Κορονοϊού είναι πλέον πραγματικότητα. Τα σχολεία θα παραμείνουν κλειστά τουλάχιστον το επόμενο δεκαπενθήμερο, οι οικογένειες καλούνται να ακολουθήσουν τις οδηγίες των αρμόδιων φορέων, να μείνουν δηλαδή στα σπίτια τους και να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους στις απολύτως απαραίτητες.
Καθώς ο Κορονοϊός εξαπλώνεται, η αυτό-απομόνωση ή η καραντίνα είναι κομβική στρατηγική ώστε να γίνει επίπεδη η καμπύλη διασποράς. Η οδηγία για παραμονή στο σπίτι απαιτεί από τις οικογένειες να παραμένουν στο σπίτι τους και να μην έχουν επαφές με άλλους. Καθώς τα σχολεία και οι εξωσχολικές δραστηριότητες έχουν κλείσει και πολλοί γονείς δουλεύουν πλέον από το σπίτι, πολλοί θα βρεθούμε σε αυτή την κατάσταση: της παραμονής στο σπίτι με τα παιδιά.
Τί πρέπει να περιμένουν οι οικογένειες και πώς μπορούν να επιβιώσουν, όχι μόνο από τον ιό, αλλά κι ο ένας με τον άλλον;
Για τους γονείς που θα προσπαθήσουν να δουλέψουν από το σπίτι, πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο, από την ηλικία του παιδιού, τη διάταξη του σπιτιού αλλά και τη φύση της δουλειάς τους. Η ιδιοσυγκρασία τόσο των παιδιών όσο και των γονέων παίζει σημαντικό ρόλο επίσης.
Η διατάραξη της καθημερινότητας πλήττει όλους μας, καθώς το άγχος, η αγανάκτηση, η θλίψη και η κακή διάθεση θα μας «χτυπήσουν την πόρτα». Η αυτό-απομόνωση πλήττει τρεις βασικούς τομείς της ψυχικής υγείας: την αίσθηση αυτονομίας, το αίσθημα σύνδεσης με τους άλλους- relatedness και την αίσθηση ικανότητας.
Ας πάμε τώρα στα καλά νέα. Υπάρχου τρόποι να το περάσουμε και αυτό!
Να είμαστε στην «ίδια σελίδα»
Καλό θα ήταν η οικογένεια να καθίσει και να συζητήσει τα νέα δεδομένα, τί μπορούν να κάνουν, γιατί συμβαίνει όλο αυτό. Όμως να γίνει με απλά και κατανοητά λόγια, χωρίς κινδυνολογίες. Φτιάξτε ένα συμβόλαιο, αναλογιστείτε ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση αυτής της κατάστασης; Με ποιο τρόπο μπορεί να βοηθήσει το κάθε μέλος της οικογένειας; Συζητώντας τις ανησυχίες μας και τις προσδοκίες μας σχετικά με την καραντίνα, αλλά και το ρόλο του καθενός στο σπίτι, όλοι μπορούμε να βοηθηθούμε.
Σκεφτείτε ο ένας τον άλλον
Είναι σημαντικό οι γονείς να ακούσουν και να δείξουν ενσυναίσθηση απέναντι στους φόβους των παιδιών, να μιλήσουν ειλικρινά για την κατάσταση με τρόπο κατάλληλο για την ηλικία του παιδιού και να το πλαισιώσουν σωστά.
Συζητείστε για τα γεγονότα και τα συναισθήματα που γεννιούνται. Είναι σημαντικό να κατευνάσουμε τους φόβους των παιδιών, αφού αυτό θα τους δώσει μια αίσθηση ελέγχου. Για τους ενήλικες, η διατήρηση μιας ψύχραιμης στάσης, η πληροφόρηση από έγκυρες και αξιόπιστες πηγές θα βοηθήσει στην αποφυγή εκρήξεων άγχους.
Δημιουργείστε μια ρουτίνα
Η διατήρηση μιας ρουτίνας είναι σημαντική αρκεί να μην είναι ιδιαιτέρως αυστηρή. Οι ρουτίνες βοηθούν στο να βλέπουμε πώς κλείνει ένας κύκλος.
Δημιουργώντας πρόγραμμα για την ημέρα μας βοηθιόμαστε όλοι, παιδιά και γονείς. Ίσως να είναι και μια καλή ευκαιρία να περάσουμε περισσότερο χρόνο ως οικογένειες.
Σπάστε την ημέρα σε διαστήματα, τα οποία θα περιλαμβάνουν εξάσκηση στα μαθήματα του σχολείου, ανάγνωση ενός βιβλίου, παιχνίδι, χειροτεχνίες, μαγειρική, δουλειές του σπιτιού, γυμναστική στο σπίτι, στιγμές χαλάρωσης. Καλό θα ήταν να μην δοθεί περισσότερος χρόνος σε οθόνες κινητών ή tablet μόνο και μόνο επειδή τα παιδιά θα διαμαρτυρηθούν ότι βαριούνται. Άλλωστε έχει αποδειχθεί ότι η «βαρεμάρα» όταν δεν καλύπτεται από τους γονείς, μπορεί να ενισχύσει τη δημιουργική φαντασία των παιδιών, αφού καλούνται να σκεφτούν ιδέες σχετικά με τον ελεύθερό τους χρόνο.
Οι οθόνες βέβαια χρήσιμο είναι να αποφεύγονται και από τους γονείς, ώστε να δώσουν το καλό παράδειγμα. Είναι δελεαστικό να μείνουμε μπροστά στην τηλεόραση για πολύ καιρό. Άλλωστε, η απόσυρση αυτού του είδους θα επηρεάσει βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα τη διάθεσή μας, έχοντας βγει από την καθημερινότητά μας.
Αθληθείτε (εντός σπιτιού)
Η φυσική άσκηση είναι ιδιαιτέρως σημαντική στη βελτίωση της διάθεσής μας. Ο εκνευρισμός και η βαρεμάρα έρχονται όταν τα παιδιά δεν έχουν τη δυνατότητα να εκτονωθούν μέσω της κίνησης. Δημιουργικές ιδέες άσκησης, όπως το να φτιάξετε μια διαδρομή με εμπόδια στην αυλή, να κάνετε yoga με την καθοδήγηση ενός βίντεο, αερόβια άσκηση, σχοινάκι, μπάλα, κινητικά παιχνίδια που υπάρχουν σε αφθονία στο Internet και πολλά ακόμη μας κρατούν σε φόρμα αλλά και βελτιώνουν τη διάθεσή μας.
Ολοκληρώστε τις εργασίες σας
Η αίσθηση ότι κάτι ολοκληρώθηκε, ιδιαιτέρως κατά την τρέχουσα χρονική στιγμή, μπορεί να είναι πολύ σημαντικό για γονείς και παιδιά. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη δουλειά από το σπίτι, σχολικές εργασίες, διεκπεραίωση αρμοδιοτήτων που είχαν μπει σε δεύτερη μοίρα λόγω έλλειψης χρόνου, επιδιορθώσεις κλπ. Φτιάξτε ένα «ημερολόγιο κορονοϊού» στο οποίο θα καταγράφετε τί κάνατε κάθε μέρα. Όταν όλο αυτό το αφήσουμε πίσω μας, θα έχετε μια τακτοποιημένη ντουλάπα ή μια οργανωμένη βιβλιοθήκη
Ως οικογένεια, οργανώστε θεματικά απογεύματα- μαγειρικής, κατασκευών, μαραθώνιος επιτραπέζιων παιχνιδιών, βραδιά ταινίας ή Online θεάτρου, αλλαγής διακόσμησης του σπιτιού.
Δώστε χώρο ο ένας στον άλλον
Χρειάζεται να σεβαστούμε την ανάγκη όλων να έχουν χρόνο για τον εαυτό τους. Διαχωρίστε τα πράγματα που μπορείτε να κάνετε μόνοι σας από αυτά που θα κάνετε ως οικογένεια. Μπορεί να είναι δύσκολο να προσαρμοστούμε σε αυτά τα νέα δεδομένα μιας και μέχρι τώρα ο καθένας μας είχε τις δικές του δραστηριότητες, ενώ πια ο χρόνος είναι κοινός. Γι’ αυτό τον λόγο στις οικογενειακές διακοπές βλέπουμε συχνά τα παιδιά να γκρινιάζουν και να δυσανασχετούν, δεν έχουν συνηθίσει να βρίσκονται στον ίδιο χώρο και ρυθμό με τους γονείς τους. Δημιουργήστε ζώνες στο σπίτι: ζώνη παιχνιδιού, γυμναστικής, μαγειρικής, διαβάσματος, χαλάρωσης.
Ο σεβασμός του προσωπικού χώρου του άλλου είναι σημαντικός. Μπορεί να γίνει δημιουργικός χρόνος και ευκαιρία επανασύνδεσης με την οικογένεια. Μπορεί να είναι κάτι τόσο απλό όσο το να κάτσουμε όλοι μαζί να φάμε στο οικογενειακό τραπέζι ή να φτιάξουμε μια νέα συνταγή με τα παιδιά, όπως μπισκότα ή μπάρες ώστε να έχουν κι ένα κίνητρο!
Μείνετε συνδεδεμένοι
Ένα ακόμη βασικό σημείο καλής ψυχικής υγείας είναι το να παραμείνουμε συνδεδεμένοι με άλλους. Η τεχνολογία είναι σύμμαχός μας σε αυτό. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι τηλεπικοινωνίες μας βοηθούν να διατηρήσουμε την επαφή μας με συγγενείς και φίλους.
Τα παιδιά έχουν συνηθίσει να βρίσκονται σε κοινωνικά περιβάλλοντα και επίσης θα έχουν ανάγκη να παραμείνουν σε επαφή με τους φίλους τους. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να δημιουργήσουν θεματικές ομάδες συζήτησης στο Facebook ή σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να ανταλλάσσουν απόψεις και εμπειρίες με τους φίλους τους. Για τα μικρότερα παιδιά, οργανώστε συνομιλίες με βιντεοκλήσεις με φίλους αλλά και συγγενείς.
Ας διδαχθούμε από την εμπειρία αυτή
Μέσα από αυτή τη διαδικασία, όχι μόνο θα δοκιμαστούν οι αντοχές μας και τα όριά μας, αλλά θα είναι μια καλή ευκαιρία να μάθουμε πολλά πράγματα για τον εαυτό μας και την οικογένειά μας. Θα έρθουμε σε επαφή με συναισθήματα που δεν γνωρίζαμε, θα τα διαχειριστούμε, καθώς τώρα θα έχουμε τον απαραίτητο χρόνο, θα γίνουμε καλύτεροι, πιο υπομονετικοί και θα αναπτύξουμε μεγαλύτερη ενσυναίσθηση ως γονείς αλλά και άνθρωποι! Οι ρυθμοί θα πέσουν και θα έχουμε χρόνο για αναστοχασμό και αλλαγή στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς μας, έστω και λίγο. Για πρώτη φορά, ας επιτρέψουμε στον εαυτό μας να χαλαρώσει και να μην αισθανθούμε ενοχές που δεν είμαστε πολυάσχολοι.
Γράφει η Παναγιώτα Μακρή
Ψυχολόγος, MSc in Child Development
Διαβάστε και άλλα άρθρα για τον Kορωνοϊό (COVID-19) εδώ!
