Η ζωγραφική είναι η αναπαράσταση εικόνας με σχέδιο και χρώμα. Είναι μία μορφή τέχνης, μέσω της οποίας το άτομο αυτοεκπληρώνεται, εκφράζει τα εσωτερικά του συναισθήματα, αποβάλει την ένταση της καθημερινότητας και από μόνη της η δημιουργία αποτελεί έναν εναλλακτικό τρόπο επικοινωνίας.

Στο πλαίσιο της Εργοθεραπευτικής πρακτικής με παιδιά, η ζωγραφική μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ποικίλους τρόπους, και να εξυπηρετήσει διάφορους σκοπούς κατά τις διαδικασίες της αξιολόγησης αλλά και της παρέμβασης. Ορισμένοι από αυτούς αναλύονται παρακάτω:

1. Η ζωγραφική δίνει πληροφορίες για τα αναπτυξιακά ορόσημα

Τα περισσότερα παιδιά ακολουθούν τα ίδια στάδια εξέλιξης όταν μαθαίνουν να ζωγραφίζουν, η ηλικία όμως κατά την οποία φτάνουν στο κάθε στάδιο διαφέρει αισθητά από παιδί σε παιδί.

Στην ηλικία των 3 ετών το παιδί αρχίζει να προτιμά να ζωγραφίζει από το να μουντζουρώνει, αν και η τελική ζωγραφιά συνήθως δεν είναι αναγνωρίσιμη. Τα παιδιά συνήθως ξεκινούν να ζωγραφίζουν «ανθρώπους» – κεφάλια με άκρα και άλλα χαρακτηριστικά που ξεκινούν από το κεφάλι.

Περίπου από 4 ετών και μετά, οι ζωγραφιές ενός παιδιού αρχίζουν να έχουν περισσότερη λεπτομέρεια. Οι άνθρωποι τώρα έχουν κεφάλι, πόδια, χέρια και δάχτυλα , αλλά τα σώματα τους συνήθως επιτυγχάνονται με τη συρρίκνωση του κεφαλιού και την επιμήκυνση των ποδιών. Ένα παιδί μπορεί να αποφασίσει τι να ζωγραφίσει από πριν ξεκινήσει να ζωγραφίζει. Αυτό είναι ένα μεγάλο βήμα εξέλιξης από το να ζωγραφίζει κάτι και μετά να δηλώνει τι είναι.

Από την ηλικία των 5 ετών, το παιδί ζωγραφίζει εικόνες που περιλαμβάνουν πολλά στοιχεία και σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να δημιουργήσει φόντο στην εικόνα, όπως είναι ουρανός. Τα παιδιά μπορούν σε αυτή την ηλικία να χρωματίζουν το εσωτερικό διαφόρων σχημάτων.

2. Λειτουργεί προπαρασκευαστικά για την ανάπτυξη της γραφής

Στην ηλικία των 3 ετών ένα παιδί συνήθως μπορεί να κρατά ένα μολύβι ανάμεσα στον αντίχειρα και στα δύο πρώτα δάχτυλα και να έχει ικανοποιητικό έλεγχό του. Σε αυτή την ηλικία είναι ήδη εμφανές το αν το παιδί είναι αριστερόχειρας ή δεξιόχειρας. Σταδιακά το παιδί αρχίζει να έχει καλύτερο έλεγχο του εργαλείου γραφής και να ζωγραφίζει σχέδια με περισσότερη λεπτομέρεια. Επιπλέον κατορθώνει να εκτελέσει συγκεκριμένες διαδρομές στο χαρτί, να αντιγράψει αλλά και να χρωματίσει ποικίλα απλά σχέδια. Το να φτιάχνει το παιδί σχέδια στο χαρτί αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη προγραφικών και γραφοκινητικών δεξιοτήτων, και για την εξάσκηση του ελέγχου των μυών της παλάμης και το συντονισμό του χεριού με το μάτι.

3. Συμβάλλει στην ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων

Το σχέδιο και η ζωγραφική παρέχουν ευκαιρίες μάθησης σχετικά με τα χρώματα, τα σχήματα, τα μεγέθη, και ποικίλες ακόμα γνωστικές έννοιες. Επιπλέον, κινητοποιούν τις δυνάμεις των παιδιών ως προς την παρατηρητικότητα, τη φαντασία και τη δημιουργικότητα, καθώς επίσης τη συγκέντρωση και την προσοχή τους.

4. Βοηθά στην ανάπτυξη των ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων

Η ζωγραφική συχνά δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να επικοινωνήσουν. Δίνει επίσης στο παιδί το αίσθημα της επίτευξης και της αυτοεκτίμησης τα οποία συναντώνται σε όλους τους τομείς δημιουργικότητας. Επιπλέον, μέσα από την ανάλυση της ζωγραφιάς (ή ιχνογραφήματος) ενός παιδιού και ανάλογα με τη θεματολογία, τα σχέδια, τα μεγέθη, την επιλογή χρωμάτων και διάφορα άλλα μπορεί να γίνει ερμηνεία του σχεδίου του ως προς τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τα πράγματα και τη συναισθηματική του κατάσταση.

5. Λειτουργεί ως εργαλείο για την Αισθητηριακή Ολοκλήρωση

Συχνά η ζωγραφική χρησιμοποιείται με διάφορους τρόπους ώστε να ενθαρρύνει τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με διαφορετικά υλικά (νερομπογιές, δακτυλομπογιές, αφρό) και να ζωγραφίσουν με διάφορα μέλη του σώματός τους. Έτσι, παιδιά που μπορεί να έχουν απτική αμυντικότητα ή δυσκολία να ανεχτούν κάποιες οσμές απευαισθητοποιούνται κάνοντας κάτι παραγωγικό και λειτουργικό.

Η ζωγραφική καθώς επίσης και άλλες μορφές τέχνης ενσωματώνονται στα προγράμματα Εργοθεραπείας στο Psychomotor Athens με διάφορους τρόπους, ανάλογα με τις μαθησιακές, αναπτυξιακές και ψυχοσυναισθηματικές ανάγκες του κάθε παιδιού.

Γράφει η Δώρα Παναγοπούλου, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

To Παιχνίδι στην Εργοθεραπεία Γιατί δεν με αγκαλιάζει το παιδί μου; Η γιόγκα στην Εργοθεραπεία