Πως τα χρωματιστά τουβλάκια βοηθούν παιδιά στο φάσμα του Αυτισμού να βελτιώσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες
Το παιχνίδι με τα Lego® μπορεί να αποτελέσει κάτι παραπάνω από έναν τρόπο να διασκεδάσουν τα παιδιά και να ξεφύγουν από την πλήξη. Για μερικά παιδιά, αυτού του είδους το παιχνίδι έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει τις κοινωνικές τους δεξιότητες και να τονώσει την αυτοεκτίμησή τους.
Η Lego®-based therapy (θεραπεία με βάση τα Lego®) είναι ένα πρόγραμμα ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων για παιδιά στο φάσμα του αυτισμού ή άλλων δυσκολιών στον επικοινωνιακό τομέα.
Ο 10χρονος γιος της Debi Richmond, ο Αdam, ο οποίος έχει αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας, βελτίωσε την επίγνωση του κοινωνικού του περιβάλλοντος και τις κοινωνικές του δεξιότητες μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος.
«Χρησιμοποιεί τα Lego® ως μέσω χαλάρωσης», αναφέρει η Richmond στην εφημερίδα Huffington Post UK. Η θεραπεία με βάση τα Lego® «έχει δώσει τη δυνατότητα στον Adam να είναι ο εαυτός του και να μοιραστεί αυτό του το ενδιαφέρον με άλλα άτομα».
Η θεραπευτική αυτή τεχνική, που αρχικά αναπτύχθηκε από τον Dr Dan Legoff, κλινικό νευροψυχολόγο στις ΗΠΑ, τώρα χρησιμοποιείται από θεραπευτές σε όλο τον κόσμο.
Ερευνητικές εργασίες αναφορικά με τα πλεονεκτήματα της θεραπείας με Lego® έχουν διενεργηθεί από Dr Dan Legoff και την Dr. Gina Gomez de la Cuesta.
Οι δυο τους εξέδωσαν το πρώτο τους βιβλίο το 2014, μιλώντας για τα οφέλη της θεραπευτικής τεχνικής σε παιδιά με διαταραχή αυτιστικού φάσματος.
Δείτε εδώ περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα σεμινάρια για επαγγελματίες ψυχικής υγείας στη μέθοδο Brick Therapy for Autism: psychomotor-athens.gr/seminaria/lego-based-therapy/
Η Dr. Gina Gomez de la Cuesta μελέτησε τη συγκεκριμένη προσέγγιση στα πλαίσια της διδακτορικής της διατριβής στο Autism Research Centre , όπου διδάχθηκε από τον Legoff. Ήταν η πρώτη που έστησε ομάδες στις οποίες εφαρμοζόταν η θεραπεία με βάση τα Lego® στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Dr Gomez de la Cuesta | Bricks for Autism UK
«Tα παιδιά στο φάσμα έχουν δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση, στην επικοινωνία και την φαντασία», αναφέρει στην Huffington Post UK. «Αντιθέτως, μπορεί να έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένες άλλες δεξιότητες όπως οπτικο-χωρική αντίληψη, καλή αντίληψη λεπτομερειών και να απολαμβάνουν να επιλύουν λογικά προβλήματα. Μπορούμε να φανταστούμε τη θεραπεία με Lego®, ως ένα λογικό, προβλέψιμο παιχνίδι, που ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες και περιορισμούς, αν και μέσω αυτών των περιορισμών ως προς το ποια τουβλάκια ταιριάζουν μαζί, μπορεί να είσαι όσο δημιουργικός θέλεις».
Άρα τι συμβαίνει στη διάρκεια μια θεραπείας με βάση τα Lego®;
Τα παιδιά εγγράφονται σε ένα πρόγραμμα… εβδομάδων, το οποίο αποτελείται από μονόωρες εβδομαδιαίες συναντήσεις. Η Dr. Gina Gomez de la Cuesta εξηγεί ότι στα παιδιά ανατίθενται ρόλοι και διαφορετικές αρμοδιότητες στη διάρκεια κάθε συνεδρίας. «Δίνεται έμφαση στο να αποφασίζουν τα παιδιά σχετικά με το τι θα χτίσουν, ποιος θα έχει τον κάθε ρόλο και για πόσο», προσθέτει.
Ένα παιδί είναι ο «μηχανικός», ο οποίος περιγράφει τις οδηγίες, ένα άλλο είναι ο «προμηθευτής», ο οποίος βρίσκει τα τουβλάκια και ένα τρίτο παιδί, ο «κατασκευαστής», ο οποίος συναρμολογεί τα τουβλάκια.
«Τα παιδιά εναλλάσσουν ρόλους. Χωρίζοντας σε μέρη την κατασκευή (κάτι που τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού απολαμβάνουν ιδιαιτέρως), καλούνται να συνεργαστούν, να επικοινωνήσουν, να λύσουν από κοινού προβλήματα και να εξασκήσουν ποικίλες κοινωνικές δεξιότητες (κάτι ιδιαιτέρως δύσκολο για αυτά τα παιδιά). Ο συντονιστής που καθοδηγεί την ομάδα, συμμετέχει ώστε να διευκολύνει την κοινωνική αλληλεπίδραση. Η δουλειά του συντονιστή – θεραπευτή είναι να εντοπίσει αυτές τις κοινωνικές δυσκολίες στα παιδιά και καθώς αυτές αναδύονται να καθοδηγήσει τα μέλη της ομάδας να βρουν μόνα τους λύσεις σε αυτές τις κοινωνικές καταστάσεις», αναφέρει η Δρ. Τζίνα Γκομέζ. Επίσης αναφέρει, ότι η θεραπεία με βάση τα Lego® συμβάλλει ιδιαιτέρως ώστε να μάθουν τα παιδιά να αναπτύσσουν σχέσεις με άλλους.
«Ευκαιρίες για κοινωνική αλληλεπίδραση δημιουργούνται από τον θεραπευτή. Tα Lego® προσφέρουν ευκαιρία για κοινωνική αλληλεπίδραση με συνομήλικους», προσθέτει η ίδια.
Ένας από τους λόγους που αυτή η θεραπευτική τεχνική είναι τόσο αποτελεσματική είναι ότι τα Lego® είναι γνωστά στα παιδιά και είναι εξοικειωμένα με αυτά. Παιδιά που χρειάζεται να ενταχθούν σε ομάδα κοινωνικών δεξιοτήτων, μπορεί να δυσκολεύονται και έτσι να τους δημιουργούνται συναισθήματα άγχους . Αντιθέτως , σε ομάδα Lego® αισθάνονται μεγαλύτερη σιγουριά και λιγότερο άγχος.
«Είναι σημαντικό ότι τα παιδιά μαθαίνουν σε νατουραλιστικό περιβάλλον, δηλαδή μαθαίνουν παίζοντας μαζί με άλλους- και οι δυσκολίες που εμφανίζονται διεκπεραιώνονται και συζητούνται τη στιγμή που συμβαίνουν», προσθέτει η Dr. Gina Gomez de la Cuesta. Η ίδια αναφέρει ότι τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού συνήθως μπορούν πολύ καλά να χτίσουν Lego® μοντέλα, και με αυτό τον τρόπο η θεραπευτική αυτή παρέμβαση μπορεί να τονώσει την αυτοεκτίμησή τους.
«Μπορούν να διεκδικήσουν τα εύσημα για κάτι που πέτυχαν, αντίθετα με το σχολείο όπου μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην τάξη και δέχονται επιπλήξεις», προσθέτει.
Το γεγονός ότι τα παιδιά στην ομάδα συναντούν και άλλα παιδιά με αντίστοιχες δυσκολίες τους δίνει μια αίσθηση «κοινής ταυτότητας». Αυτό είναι κάτι που, σύμφωνα με την κα Richmond, έχει ενισχύσει την αυτοπεποίθηση του γιού της Adam.
«Αποφασίσαμε να συμμετέχει σε ομάδα θεραπείας με Lego®, λόγω του ότι ο Adam έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τα Lego®”, εξηγεί. «Θέλαμε να τον βοηθήσουμε με τις κοινωνικές του δεξιότητες, να γνωρίσει κι άλλα παιδιά στο φάσμα και ίσως να κάνει φίλους. Ο Adam παρακολούθησε μια σειρά συνεδριών και το απόλαυσε από την πρώτη στιγμή. Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων ο Adam και η ομάδα των αγοριών και κοριτσιών δούλεψαν ομαδικά, μοιράστηκαν, ενάλλασσαν σειρά και έμαθαν μέσω δημιουργικών παιχνιδιών να επικοινωνούν και να χρησιμοποιούν κοινωνικές δεξιότητες σε ανώτερο επίπεδο από αυτό που είχαν».
«Οι ομάδες χτίζουν φανταστικές δημιουργίες και είναι φανερή η δέσμευση στη θεραπεία με βάση τα Lego® εβδομάδα την εβδομάδα. Η συμμετοχή σε αυτές τις ομάδες του επέτρεψε να είναι ο εαυτός του και να μοιραστεί τα ενδιαφέροντα του με άλλους. Κάνοντας το, μοιραζόταν και ενάλλασσε τη σειρά του όταν έπρεπε ,χρησιμοποιώντας επικοινωνιακές δεξιότητες ενώ παράλληλα κοινωνικοποιήθηκε σε ένα δημιουργικό περιβάλλον».
Η μητέρα του Adam ανέφερε ότι το να δουλεύει ομαδικά και να ολοκληρώνει μια δραστηριότητα ήταν σπουδαίο επίτευγμα για το γιό της, σε διάφορα επίπεδα, κάτι που του έδωσε τη δυνατότητα να μάθει μέσω του παιχνιδιού κι να επιβραβεύεται για τις κατασκευαστικές του ικανότητες.
«Ο Adam βιώνει θετικά και αρνητικά συναισθήματα όταν παίζει σε άλλες συνθήκες, όμως όταν ολοκληρώνει ένα Lego® μπορεί να εστιάσει στο επίτευγμα του», προσθέτει η μητέρα του. «Η θεραπεία με βάση τα Lego® έχει αρχίσει να τον ωφελεί στην καθημερινότητα του. Σκέφτεται την επόμενη κατασκευή τους και στο σπίτι αποσυναρμολογεί τα Lego® του και χρησιμοποιεί τη φαντασία του ώστε να δημιουργήσει καινούρια και καλύτερα».
Η μητέρα του 14χρονου Zachary, Nicola Brims, αναφέρει ότι συμμετέχοντας σε ομάδες Lego® ο γιός της βελτίωση την αυτοεκτίμησή του. «Καθώς περνούσαν οι συναντήσεις, ο Zac, ήταν πιο πρόθυμος να μιλάει στην ομάδα. Ξεκίνησε χωρίς να θέλει να μιλά πολύ, αλλά μετά από μερικές εβδομάδες μιλούσε περισσότερο στην ομάδα. Εκτός ομάδας ήταν πολύ σημαντικό για τον Zac ότι έχει αποκτήσει εφόδια κοινωνικής συναναστροφής και ο ίδιος φαινόταν περισσότερο χαρούμενος και περήφανος για τα επιτεύγματα του. Ο Zac αγαπούσε ιδιαιτέρως τα Lego® για αρκετά χρόνια και γι’ αυτό το λόγο φάνηκε καλή ιδέα να ενταχθεί σε ομάδα Lego® ώστε να αναπτύξει την αυτοπεποίθηση του και τις κοινωνικές του δεξιότητες, ασχολούμενος με μια δραστηριότητα της αρεσκείας του. Αν η ομάδα δεν βασιζόταν στα Lego®, δεν νομίζω ότι θα ήταν το ίδιο αποτελεσματική για αυτόν», αναφέρει η μητέρα του.
Η Camillia Nguyen, η οποία οργανώνει ομάδες με βάση τη θεραπεία Lego® , αναφέρει ότι τα παιδιά ωφελούνται επίσης στον ψυχοσυναισθηματικό τομέα. Οι ομάδες αυτές, αποτελούν μέρος ενός γενικότερου προγράμματος προαγωγής υγείας και ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης. Πολλά από τα παιδιά που λαμβάνουν μέρος στις ομάδες της αντιμετωπίζουν δυσκολίες διάθεσης και άγχος.
Παιδιά και γονείς αναφέρουν ότι, τόσο στη διάρκεια του προγράμματος, όσο και μετά το πέρας των συνεδριών, έχουν παρατηρήσει αλλαγές στον εαυτό τους, έχει ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση τους και νιώθουν πιο σίγουροι για τους εαυτούς τους. Επίσης, οι ίδιοι οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι δεν ένιωσαν συναισθήματα άγχους και άρχισαν να συναναστρέφονται με άλλα παιδιά στο σχολείο.
Οι μέχρι τώρα έρευνες έχουν εστιάσει σε παιδιά με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας. Παρόλα αυτά δεν είναι απαγορευτική η εφαρμογή του προγράμματος σε παιδιά με δυσκολίες στην κοινωνική επικοινωνία λόγω άλλων δυσκολιών, όπως άγχος, η κοινωνικές δυσκολίες. Επίσης προσαρμογή μπορεί να γίνει σε παιδιά με αυτισμό χαμηλότερης λειτουργικότητας ή σε παιδιά με δυσκολίες στην επικοινωνία και τη συμπεριφορά. Ερευνητικές εργασίες διερευνούν τα αποτελέσματα της εφαρμογής σε άλλες κατηγορίες δυσκολιών και τα αποτελέσματα δείχνουν ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά.
Μετάφραση του αρχικού υλικού από την Παναγιώτα Μακρή Ψυχολόγο, MSc in Child Development για το Psychomotor Athens.
> Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη Lego®-Based Therapy δείτε τη σχετική ενότητα.
> Καλέστε τώρα για ραντεβού και αξιολόγηση.
Στο Psychomotor Athens, στα Βριλήσσια, δημιουργήσαμε το 1ο Lego®-Based Therapy Club με την άδεια και την εποπτεία του Βρετανικού Οργανισμού Bricks for Autism.
Σημείωση: Το λογότυπο LEGO® αποτελεί εμπορικό σήμα και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ανήκουν στον Όμιλο Εταιρειών LEGO®, ο οποίος δεν εξουσιοδοτεί, συνεργάζεται ή συμμετέχει με οποιοδήποτε τρόπο στις θεραπείες ή/και σε άλλα θεραπευτικά παιχνίδια και προγράμματα με μέσο τα τουβλάκια.
