Το παραμύθι ως μέσο γλωσσικής ανάπτυξης
Το παραμύθι αποτελεί μια διασκεδαστική δραστηριότητα που εύκολα μπορεί να ενταχθεί στην καθημερινότητά μας και να ενισχύσει την γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού. Αποτελεί μια λατρεμένη συνήθεια μικρών και μεγάλων, που παίρνει την μορφή ενός δυνατού εργαλείου μάθησης στα χέρια του αναγνώστη.
Μπαμπά, μαμά θα μου διαβάσεις ένα παραμύθι;
Όταν έρθει η ώρα του παραμυθιού, εξασφαλίστε και οριοθετήστε τον χρόνο που θα αφιερώσετε για την ανάγνωση. Για κάποιους το παραμύθι αποτελεί μέρος της ρουτίνας, διαβάζουν ένα παραμύθι πριν τον βραδινό ύπνο. Για άλλους μπορεί να μην έχει προκαθορισμένο χρόνο, αλλά να αποτελεί μια ευχάριστη στιγμή μέσα στη μέρα τους. Όποτε κι αν εσείς επιλέγετε να δώσετε χρόνο στην ανάγνωση, όσο χρόνο κι αν επιθυμείτε να διαθέσετε, φροντίστε το διάστημα αυτό να είστε πραγματικά αφοσιωμένοι σε αυτή την δραστηριότητα.
Σσσσσς ώρα για παραμύθι…
Είναι σημαντικό να υπάρχει ηρεμία στον χώρο που θα διαβάσετε το παραμύθι. Διαλέξτε λοιπόν μια αναπαυτική γωνιά και απολαύστε τη μαγεία του παραμυθιού, με κινητό στο αθόρυβο και κλειστή τηλεόραση.
Έχεις όρεξη για μια απίθανη ιστορία;
Να θυμάστε πως το παραμύθι είναι μια αμοιβαία διαδικασία που δεν εστιάζει στο παιδί, αλλά στην αλληλεπίδραση του παιδιού μαζί σας. Είναι σκόπιμο να υπάρχει διάθεση κι από τους δύο για ανάγνωση. Φυσικά θα υπάρξουν φορές που το διάβασμα μιας ιστορίας θα αγκαλιάζει στιγμές χαλάρωσης. Ακόμη όμως κι όταν το παιδί αφήνεται να ακούσει μια αφήγηση μέχρι να αποκοιμηθεί, λαμβάνει ερεθίσματα που αναπτύσσουν τη γλώσσα.
Ποιο παραμύθι να διαλέξω;
Επιλέξτε ένα παραμύθι κατάλληλο για την ηλικία του παιδιού σας. Διαλέξτε παραμύθια που κεντρίζουν το ενδιαφέρον του για να εξασφαλίσετε υψηλό κίνητρο. Επιλέξτε μια ιστορία με πρωταγωνιστή τον αγαπημένο του ήρωα ή μια ιστορία με ένα θέμα που απασχολεί το παιδί. Όσο το παιδί εξοικειώνεται με την ανάγνωση των παραμυθιών διευρύνεται σταδιακά η θεματολογία τους.
Aς δούμε όμως ορισμένους τρόπους που θα μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε τον λόγο του παιδιού μας, μέσω μιας ενεργητικής ακρόασης παραμυθιού:
Διαβάστε πρώτα μόνοι σας το παραμύθι για να εξοικειωθείτε με την ιστορία και να την προσαρμόσετε στο γλωσσικό επίπεδο του παιδιού. Δεν είναι αναγκαίο να διαβάζετε κατά γράμμα την ιστορία. Φυσικά και θα διατηρήσετε την κεντρική ιδέα, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορείτε να την πείτε και με δικά σας λόγια για να τη φέρετε πιο κοντά στη γλώσσα του παιδιού σας.
Ξεκινήστε σχολιάζοντας το εξώφυλλο και τον τίτλο με τρόπο που θα αυξήσει την προσμονή του για την ιστορία που θα ακολουθήσει. Για παράδειγμα πείτε «Κοίτα ένα τεράστιο δράκο που έχει στο εξώφυλλο….ανυπομονώ να δούμε τι θα κάνει αυτός ο δράκος στην ιστορία μας, ο τίτλος γράφει Ένας κατεργάρης δράκος , για να δούμε λοιπόν τι σκανταλιές ετοιμάζει…».
Συνδέετε τα λεγόμενά σας με τις εικόνες που παρουσιάζονται στο παραμύθι. Θα έχετε παρατηρήσει πως σε μικρότερες ηλικίες οι εικόνες είναι μεγάλες και το κείμενο μικρό. Σε αυτές τις ηλικίες ακολουθήστε τις εικόνες, δείχνετε στο παιδί αυτό που ονομάζετε κάθε φορά και ζητήστε από το ίδιο να εντοπίζει αυτό που εσείς ονομάζετε (π.χ. «Ο Τικ τρώει ψωμί με μαρμελάδα, να το το ψωμί, που είναι η μαρμελάδα;»).
Στην πρώτη ανάγνωση επιλέξτε απλό λόγο και σταδιακά αυξήστε την πολυπλοκότητα των προτάσεών σας, όχι μόνο ως προς το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείτε αλλά και ως προς τη δομή των προτάσεων. Εμπλουτίστε σταδιακά τον λόγο σας προσθέτοντας περισσότερα στοιχεία στις περιγραφές σας (π.χ. «Ο βασιλιάς λέει να βάλουν τον γίγαντα στη φυλακή», μπορεί να εξελιχθεί σε «Ο αυστηρός βασιλιάς διατάζει να συλλάβουν τον κακό γίγαντα και να τον φυλακίσουν στο μπουντρούμι»).
Μην ξεχνάτε πόσο σημαντικό είναι να χρωματίζετε τη φωνή σας και να διαφοροποιείτε τον τόνο σας ανάλογα με το περιεχόμενο του παραμυθιού. Μιλήστε σαν κακός λύκος ή σαν γλυκιά νεραϊδούλα. Εντάξτε επιφωνήματα και ήχους που ταιριάζουν στο κείμενο. Το χαμόγελο στα χείλη του παιδιού σας, θα σας ανταμείψει για την προσπάθεια.
Δοκιμάστε να κάνετε παύσεις κατά την ανάγνωση και να αφήνετε το παιδί να συμπληρώνει την κατάλληλη λέξη (π.χ. «Ο Κωστάκης ήταν πολύ χαρούμενος, επειδή ο παππούς του του αγόρασε ένα καινούργιο…ποδήλατο»). Η ολοκλήρωση των φράσεων κάνει την ανάγνωση πιο διαδραστική, ενώ παράλληλα αναπτύσσει την κατανόηση του κειμένου.
Διαβάστε ένα παραμύθι ξανά και ξανά, αν αυτό επιθυμεί το παιδί σας. Με τον τρόπο αυτό εμπεδώνει τα όσα έχουν ειπωθεί, τα επεξεργάζεται στο χρόνο του και τα αποτυπώνει καλύτερα.
Αν εσείς απολαύσατε το παραμύθι, τότε είναι σίγουρο πως το παιδί σας ένιωσε αντίστοιχα θετικά συναισθήματα, με αποτέλεσμα τα ερεθίσματα που δέχτηκε να αφομοιώθηκαν στο έπακρο.
Γράφει η Άννα Καφρίτσα,
Λογοθεραπεύτρια , Υπεύθυνη Τμήματος Λογοθεραπείας | Psychomotor Athens
> Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη Λογοθεραπεία, δείτε τη σχετική ενότητα.
> Καλέστε τώρα για ραντεβού και αξιολόγηση.
Στο Psychomotor Athens, στα Βριλήσσια, πραγματοποιείται πλήρης αξιολόγηση των αρθρωτικών και φωνολογικών δυσκολιών του κάθε παιδιού και κατόπιν δομείται εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης Λογοθεραπείας προσαρμοσμένο στις δυσκολίες και τις δυνατότητες του.
